Rijden op waterstof. Er is een hoop om te doen. Wordt het straks écht een brandstof die voor iedereen beschikbaar is of blijft het een veelbelovend experiment? Is het alleen bedoeld voor transport en logistiek? Wie gaat het produceren? Om het enorme potentieel van waterstof écht te kunnen benutten, moet er nog een hoop gebeuren bij bedrijven én bij de overheid.

Waterstof is zeer brandbaar. Het gas is kleur- en geurloos, niet giftig én het bevat geen koolstof, waardoor je na verbranding geen CO2 uitstoot. Wanneer je waterstof in een brandstofcel (een fuel cell) gebruikt, is water het enige restproduct van deze omgekeerde elektrolyse, die natuurlijk ook stroom oplevert. En daar kun je prima op rijden! Waterstof is niet nieuw. Het wordt al volop gebruikt en dus geproduceerd voor de industrie. Vaak wordt dit gedaan met aardgas, waarbij CO2 vrijkomt. Dit is de zogenaamde grijze waterstof. Als je die CO2 afvangt en opslaat, heb je blauwe waterstof, die in principe energieneutraal is. De beste optie is groene waterstof, die zonder CO2 wordt geproduceerd. En precies díe groene superbrandstof willen we in Westfriesland. Maar hoe?

Het Waterstofconvenant

In navolging van Noord-Holland, werd op 7 maart jl, tijdens de Dag van Westfriesland het Waterstofconvenant voor Westfriesland getekend. Dit werd gedaan door de Westfriese Bedrijvengroep en de zeven Westfriese gemeenten én door diverse ondernemers uit de transport- en logistiek. De ondertekenaars willen zich samen inzetten voor waterstof in Westfriesland. In het convenant wordt onder andere gesproken over het plan voor waterstoftankstations in de regio. Als het aanbod van waterstof er is, zullen bedrijven eerder overstappen op deze brandstof, zou je denken.

Grote investeringen

Het eerste waterstofstation in de Kop van Noord-Holland is echter al een tijdje operationeel. Het is van AVIA Marees en staat in Kolhorn. Met ruim 60 tankstations in Noord-Holland en Friesland, wil én moet het bedrijf met haar tijd meegaan. Dat is voor eigenaar Dick-Jan Marees geen enkel probleem. Hij rijdt zelf ook een waterstofauto en ziet in waterstof een enorme potentie. ‘Ik ben heel enthousiast over deze energiedrager. Waterstof heeft schone emissies als je het in een fuel cell stopt en heeft per kilogram een hoge energiedichtheid.  Waterstof op grote schaal beschikbaar maken, is nog een ingewikkeld project dat een behoorlijke investering vraagt. Op dit moment zijn er twee grootschalige ontwikkelingen in de regio. Allereerst is het de bedoeling dat er waterstof door een pijpleiding van de Gasunie gaat stromen. Die leiding loopt grofweg van Medemblik richting Amsterdam, met aftakkingen naar Den Helder en IJmuiden. Deze waterstof is vooral geschikt voor het verwarmen van panden en voor industrie. Voor voertuigen is deze waterstof niet zuiver genoeg. Het zou eerst gereinigd moeten worden. Dat is mogelijk, maar wel omslachtiger.’

Kip en ei-verhaal

‘Een ander project waar ik zelf heel enthousiast over ben, is dat van HYGRO in Wieringerwerf. Hier hopen ze in 2025 een windmolen met elektrolyser gereed te hebben, waarbij een waterstofhub kan worden gerealiseerd. Hier kunnen gasflessen worden afgevuld met 1.000 bar waterstof. Voor een auto heb je 700 bar nodig en voor een vrachtwagen 350 bar. HYGRO comprimeert op de H2-hub zogenaamde intelligente bundels (i-bundles) en die bundels kun je via een communicerend vatenprincipe over laten lopen in de vaten van het voertuig. Het intelligente aspect van de bundels zorgt ervoor dat elk vat van de bundel apart aangestuurd wordt.
Waterstof is veelbelovend, maar vraagt een eigen infrastructuur en dus een behoorlijke investering. Dan wil je zéker weten dat je voldoende afzet hebt. Het is een beetje een kip en ei verhaal. Wat het mooist zou zijn, is wanneer een groep ondernemers uit bijvoorbeeld transport en logistiek, een alliantie vormt en samen besluit waterstofvoertuigen aan te schaffen. Dan krijg je een sluitende businesscase en kun je een stap vooruitzetten in dit stukje energietransitie.’

Meer dan elektrisch
Bedrijven uit de transport en logistiek zijn zeker geïnteresseerd in rijden op waterstof. Rober van Straalen van Van Straalen de Vries: ‘Waterstof is één van de nieuwe energiebronnen om zonder uitstoot te kunnen vervoeren. We rijden al deels elektrisch, maar dat heeft beperkingen. Het eigen grid heeft vaak onvoldoende vermogen om al het vervoer elektrisch te laten rijden. Zo wordt elektrisch rijden kostbaar. Ook zijn elektrische voertuigen veel zwaarder, wat een nadeel is voor goederentransport. Voor ons is waterstof dus een belangrijke toevoeging. Om met waterstof trucks te kunnen rijden, is het belangrijk dat waterstof betaalbaar en beschikbaar is. Nederland zal daarin niet volledig zelfvoorzienend zijn. Er is wat beschikbaarheid, maar dat is nog niet grootschalig leverbaar, mede door het verbruik door de industrie. Daarnaast is de huidige prijs van groene waterstof zeker nog niet aantrekkelijk.’

Waterstof betaalbaar maken

Rober: ‘Om waterstof breder in te kunnen zetten, is het ook belangrijk dat de Nederlandse en Europese richtlijnen uniform zijn. Voertuigen die starten op diesel en vervolgens overstappen op waterstof als brandstof, zijn in aanschaf veel voordeliger dan waterstoftrucks. Ze leveren echter een uitstoot van een paar gram op. Dat is in Europa toegestaan, maar in sommige steden in Nederland wordt als standaard een maximale uitstoot van 0 toegestaan. Dat maakt het niet makkelijker. De prijs van waterstof is ook nog erg hoog, waardoor de Total Coast of Ownership (TCO) nog niet vergelijkbaar is met elektra. Dat is een serieuze drempel. Wat vooral belangrijk is, is dat er een lobby komt met meerdere vervoerders om een uitstoot van maximaal 5 gram toe te staan in Nederland. Zo gaan meer bedrijven op waterstof rijden en komt er meer vraag naar brandstof, waar tankstations op kunnen inspelen. Daarnaast kunnen we met meerdere vervoerders zorgen dat er haalbare cases gemaakt worden om waterstof te promoten én in te zetten. Zo halen we het zelf dichterbij.’

Fieldlabs en onderzoek

In de tussentijd wordt er volop geëxperimenteerd. Greenport NHN heeft bijvoorbeeld een Fieldlab Waterstof in Agri opgericht. Agrarisch ondernemers werken hier in samenwerking met kennisinstellingen en overheden aan waterstofinnovatie en ontwikkeling van infrastructuur. In onze regio gebeurt dat bijvoorbeeld bij WBG-Parel Rainbow Colors in Andijk en Vertify in Zwaagdijk-Oost. Meer hierover lees je op greenportnhn.nl/projecten. Maar er moet nog heel wat gebeuren om rijden op waterstof meer gangbaar en aantrekkelijk te maken. Er moet meer aanbod zijn, de prijzen van waterstof moeten omlaag én er moeten meer auto’s rijden op brandstof. Een samenwerking tussen overheid en het bedrijfsleven zou ook hier de oplossing kunnen zijn. Niet alleen regionaal, maar vooral ook op landelijk niveau. Zo kun je samen werken aan een groene situatie waar we allemaal baat bij hebben. Dat is toch de ultieme vorm van een Publiek Private Samenwerking!

De WBG wil dat kip-ei vraagstuk doorbreken. Voorzitter Hans-Peter Baars: ‘De overheid zou het voortouw moeten nemen en een infrastructuur voor betaalbare waterstof moeten aanleggen, althans: het begin ervan. Zoals twee waterstof tankstations in Westfriesland. Als dat er is, zullen de gebruikers volgen. Naast het zwaar transport denken we daarbij vooral aan de weg- en waterbouw en loonwerkers die vaak in afgelegen gebieden werken. Daar is het bijladen van elektrische accu’s vaak geen optie. Zo lost waterstof voor hen meteen een mobiliteitsvraagstuk op.’ 

Reclamepraat door Sjef Wolters: Waterstof-reclame ja of nee?

Het is zover: jouw bedrijf ‘draait’ op waterstof. Jij trots als een pauw. Terecht! En je roept: ‘dat zal de wereld weten!’ Waarom? ‘Nou, gewoon, het is nieuws en dat helpt onze bekendheid…’. Terecht?

Mensen, ook ondernemers, worden elke dag met minstens 5.000 reclame-uitingen bestookt. Min-stens-vijf-dui-zend! Maar…mensen tellen je reclame-uitingen niet. Ze onthouden de indruk die je maakt. En…dan alléén als die indruk voor hen relevant is!

Vertel dus niet wat je zelf wilt vertellen. Vertel wat je klanten willen horen. Ze hebben alléén boodschap aan jou als ze vinden dat ze er zelf beter van worden. Beste kans dat een ondernemer de overschakeling van jouw bedrijf op waterstof relevant vindt als hij die in een redactioneel stuk leest. Even beste kans dat hem diezelfde boodschap worst zal wezen in jouw advertentie voor je product. Omdat hij je product anders beoordeelt dan je bedrijf. Zelfde boodschap, zelfde ontvanger, andere context. Reclame maken voor waterstof begint dus met de vraag in welke context je doelgroep je waterstof-verhaal relevant vindt. En – dus – hoe relevant waterstof-reclame voor jouw bedrijf is…