Anderhalf jaar na het ondertekenen van het Open Convenant Hoorn gaat het uitvoeren van projecten dubbel zo hard als verwacht. ‘‘Het streven was om twee projecten per jaar uit te voeren, dat zijn er inmiddels al zes.’‘, meldt een trotse Koen van Leenen van gemeente Hoorn.

Zijn collega Sander Laan geeft aan: ‘‘Het idee achter het convenant is helder. We willen niet in traditionele contractvormen blijven hangen. Om resultaten voor energietransitie, circulariteit, klimaatadaptatie en participatie te behalen moeten we innoveren en out of the box denken. Daar willen we ons samen met de convenantpartners voor gaan inzetten.’‘

Geen vechtmarkt en ‘hokjes denken’ meer

Herald Nauta van Schadenberg Infratechniek, een van de convenantpartners, geeft aan dat de markt door het convenant verandert. ‘‘Waar we eerst in een vechtmarkt op basis van prijs zaten, kunnen we ons nu meer focussen op de kwaliteit.’‘ Hij vervolgt: ‘‘We kunnen ook steeds beter op het belang van de opdrachtgever inspelen en hem echt ontzorgen. Daarnaast heeft de opdrachtgever juist meer inzicht in de belangen van de aannemers.’‘

Erik van der Maat van Schot Infra, eveneens convenantpartner, voegt daaraan toe: ‘‘Doordat we van tevoren alles goed uitdenken en gezamenlijk risico’s analyseren, kunnen we betere kwaliteit leveren en binnen de afgesproken budgetten blijven.’ Sander Laan geeft aan dat het convenant een cultuuromslag vraagt: ‘‘We willen niet meer in hokjes denken, waarbij de aannemer het ontwerp van de opdrachtgever ontvangt. We willen meer gaan samenwerken en vanaf de ontwerpfase al het gesprek aangaan en samen inhoudelijke afspraken maken. Hierdoor wordt het ontwerp beter en logischer en kunnen we eventuele risico’s en faalkosten zoveel mogelijk beperken in de uitvoer- en beheerfase.’‘ Dit vraagt om een andere kijk op de rol en de houding van de opdrachtgever en de aannemer. De opdrachtgever houdt zich bezig met het gewenste resultaat en de aannemer kan met de juiste kennis het ontwerp maken en het bouwwerk optimaliseren.

‘‘Niet meer in hokjes denken, maar samen optrekken van ontwerp tot en met eindresultaat’‘

Meer continuïteit en multidisciplinair werken

Herald Nauta is blij dat het convenant handvatten biedt voor meer continuïteit en kennisdeling. ‘‘Met het convenant kunnen we multidisciplinaire projecten samen uitvoeren. We kunnen op deze manier meer van elkaar leren.’‘ Erik van der Maat beaamt dit: ‘‘In het convenant heeft iedereen zijn eigen specialisaties en samen zijn we een team. De kennis die we van elkaar meekrijgen, kunnen we ook weer gebruiken in andere projecten.’‘
Een ander positief effect is dat het convenant via de regionale partijen de werkgelegenheid in de regio borgt en creëert. De partners willen op deze manier van maatschappelijke meerwaarde zijn.

Parkeerplaats Always Forward

Een mooi voorbeeld van een afgerond convenantproject is de parkeerplaats bij Always Forward. Koen van Leenen licht toe: ‘‘Bij dit project waren drie aannemers vanaf de ontwerpfase betrokken en hebben ze het oorspronkelijke ontwerp van de gemeente samen verbeterd en verduurzaamd. Een succesvol project waarbij de inbreng van de markt bij de voorbereiding zeer duidelijk en significant is geweest.’‘ De samenwerking resulteerde in een duurzamer en klimaatadaptief ontwerp, dat uiteindelijk ook goedkoper bleek dan het eerder bedachte ontwerp, omdat er minder grondverzet nodig was.

Tijd investeren en vertrouwen kweken

Volgens Erik van der Maat heeft een convenant tijd nodig om tot bloei te komen. ‘‘Een vertrouwensband kweken doe je niet van de ene op de andere dag. Hiervoor zijn we vaak bij elkaar gekomen en hebben we veel gesprekken gevoerd. Wat je nu ziet, is dat we elkaar inmiddels steeds meer weten te vinden.’‘ Sander Laan bevestigt dit: ‘‘Vertrouwen winnen kost tijd. Er moet binnen de organisaties draagvlak gecreëerd worden. Daarnaast is het ook een doorlopend leerproces; het gaat niet vanzelf. Het is vallen en opstaan. We hebben de eerste stappen gezet en willen nu doorpakken en laten zien welke resultaten we hebben behaald op het gebied van duurzaamheid. Bovendien willen we ook graag op deze manier verder met een continue stroom projecten. Dat vergt inzet van alle convenantpartners. Om met de projecten te kunnen starten is er een inspanningsverplichting voor de partijen. Daarnaast gebeurt het uiteraard binnen de aanbestedingsregels en het inkoopbeleid van Gemeente Hoorn.’‘ Herald Nauta van Schadenberg Groep herkent dit: ‘‘We hebben ons de afgelopen maanden vooral gericht op het primaire proces van samenwerken. Door in het vervolg te evalueren en concrete resultaten te verzilveren kunnen we met de projecten de focus gaan verleggen naar circulariteit en duurzaamheid. Transparante samenwerking en inzicht in toekomstig werkvolume bieden kansen voor hergebruik van materialen en optimale inzet van machines en personeel.” De burgemeester van gemeente Hoorn is ook positief over het convenant: ‘’Goed om te zien dat het onderling vertrouwen tussen Hoorn en de convenant-aannemers groeit. Er is meer begrip voor elkaars situatie en dit vertaalt zich positief in de uitvoering buiten.”

Building Changes

De uitvoering van het Open Convenant Hoorn wordt ondersteund door Building Changes. Building Changes begeleidt de convenantbijeenkomsten en verzorgt als onafhankelijke partij de evaluaties voor, tijdens en na het bouwproces. Dat doet Building Changes niet alleen in Hoorn, maar ook in andere regio’s en gemeentes, zoals Amsterdam en Alkmaar. Er is veel interesse voor deze aanpak bij gemeentes. ‘‘Het is goed om te zien dat er steeds meer mooie samenwerkingen ontstaan in verschillende gemeentes. Door meerjarige contracten en goed communiceren en evalueren ontstaat er een lerende houding, waardoor je de kwaliteit en het resultaat van de samenwerking ziet toenemen.’‘, aldus Jan-Willem Weststrate van Building Changes. De initiatieven voor de convenanten worden ook ondersteund door MKB INFRA.  

www.buitenruimte.info/themas/samen-werken/open-convenant-aanpak/